Inicjatywy mieszkaniowe na rzecz osób doświadczających bezdomności w Pradze

Uczestniczki centralno – europejskiego projektu “Drogi z bezdomności” Erasmus+ biorące udział w październikowej wizycie studyjnej w Pradze przygotowały prosty zapis tego, co podczas wizyty usłyszały, zobaczyły i doświadczyły.

Opracowanie powstało na podstawie notatek robionych podczas prezentacji i spotkań w terenie:

Pobierz: “Inicjatywy mieszkaniowe na rzecz osób doświadczających bezdomności w Pradze”

refleksje uczestniczek wizyty

Elżbieta Kocon: Niewątpliwie podoba mi się najbardziej projekt “Kucharze nadziei”.  Projekt ten według mnie dotyczy samych osób i tego, co oni mogą z siebie dać. To takie skupienie się na samym człowieku i odkrycie jego potencjału. Zawsze mnie fascynuje to wewnętrzne bogactwo człowieka i chęć zrobienia czegoś dla innych (nawet jeżeli samemu niewiele się posiada). To taka praca nad człowiekiem z nim samym, z wykorzystaniem tego, co w nim drzemie. Myślę, że przez takie działania te osoby odkrywają, że mają w sobie siłę do działania i niejako moc sprawczą. Oczywiście nie chodzi mi konkretnie o tę dziedzinę – bo to może być np. ogrodnictwo, krawiectwo, czy usługi stolarskie. Ale chodzi mi właśnie o ten potencjał. To taka praca małymi krokami. Zawsze fascynowały mnie takie projekty. Nawet miałam zamiar zainteresować się tematem spółdzielni socjalnych tylko czasu na wszystko brak. Ale w naszych warunkach jest to realne do spełnienia. Patrząc na wszystkie projekty może wybrałam ten najmniej ważny, ale w nim jest człowiek, bezdomny, a to o niego przecież chodzi.

Zafascynował mnie również projekt architektki – już mniej realny, ale świetne przedsięwzięcie. Dobrze byłoby stworzenie miejsca, gdzie osoby w kryzysie znalazłyby wsparcie. Zastanawiałam się np. nad zasadnością pozostawania osób, które poradziły sobie z problemami w tym samym miejscu – np. najpierw mieszkanie kryzysowe a później stałe. Myślę, że to dobry pomysł, bo osoby, które ustabilizowały się mogłyby pomagać nowym osobom. No właśnie i tu znów wykorzystanie potencjału człowieka. Czy realne u nas w Polsce – raczej nie, bo brak środków na takie przedsięwzięcie. Ale gdyby były finanse, to ja z chęcią zajęłabym się organizacją takiego projektu.

Julia Wygnańska: Dużą wartością praskiego spotkania była możliwość wysłuchania prezentacji o różnych poziomach systemu wsparcia: pojedynczego programu dużego usługodawcy wspierającego konkretnych ludzi jak w przypadku mieszkań startowych „Nadeje”, programu ludzi dla siebie samych jak „Kucharze bez domu”, pomysłów na innowacyjne projekty implementacyjno – badawcze jak w przypadku eksperymentu badawczego inspirowanego „Najpierw mieszkanie” czy działań stricte rzeczniczych do jakich należy powołanie platformy na rzecz zwiększenia dostępności mieszkań socjalnych oraz zarysu całokształtu polityki społecznej wobec zjawiska i pomocy społecznej.

Fajnie obserwować rozprzestrzenianie się inicjatyw wywodzących się z idei Najpierw mieszkanie i licznych projektów badawczych realizowanych wokół niej na świecie. Termin „Najpierw mieszkanie” robi furrorę i uchodzi za bardzo innowacyjny, jednak w poszczególnych środowiskach kryją się pod nim zróżnicowane pomysły. Używamy tych samych słów mając na myśli jednak trochę coś innego. Niestety również w Czechach do pomysłu wielu interesariuszy podchodzi z wyraźnym dystansem. Lokalny system co do zasady ma charakter drabinkowy – tak jak w Polsce – a taki grunt powoduje, ze interesariuszom bardzo ciężko wyobrazić sobie i zrozumieć zasady działania NM.

Ciekawym pomysłem stosowanym nie tylko w Pradze ale również w Budapeszcie jest możliwość ogłaszania przetargów na najemcę lokalu socjalnego/komunalnego. Aplikujący zgłaszają wysokość czynszu, którą gotowi są opłacać jeśli mieszkanie zostanie im przyznane. W Polsce taką możliwość mają kandydaci na najemców lokali użytkowych, ale nie mieszkalnych.

Również nieznanym w Polsce rozwiązaniem jest zasiłek w postaci tzw. uzupełnienia mieszkaniowego, który mogą otrzymywać osoby nie posiadające tytułu prawnego do mieszkania przebywające w hostelach. Zasiłek może być wykorzystany na pokrycie kosztów pobytu w hostelu. Niestety rozwiązanie to okazuje się niezbyt korzystne dla samych mieszkańców ponieważ jest w dużym stopniu konsumowane przez prowadzących hostele niekoniecznie na podniesienie jakości hostelu.

Duże wrażenie zrobił na mnie Dom Świętej Teresy prowadzony przez praską Caritas: zlokalizowany blisko centrum w ładnej kamienicy, nie przeludniony, zapewniający mieszkańcom minimum prywatności, schludny, odremontowany, otwarty na ulicę i niespodziewane wizyty z zewnątrz