Zapraszamy na najpierwmieszkanie.org.pl. To portal poświęcony wartościom, systemom i programom Najpierw Mieszkanie. Portal Najpierw Mieszkanie jest prowadzony przez Fundację Najpierw Mieszkanie Polska przez osoby, które stworzyły i prowadziły stronę czynajpierwmieszkanie.pl., która niniejszym staje się stroną archiwalną. Dziękujemy, że byliście z nami tutaj i czekamy na Was w nowym miejscu!
Wizyta została zorganizowana przez Fundację Y-Saatio oraz Fundację Najpierw Mieszkanie Polska, parterów projektu “Najpierw mieszkanie” FFW. Uczestniczyli w niej przedstawiciele obydwu instytucji oraz po stronie fińskiej pracownicy, uczestnicy i mieszkańcy instytucji współpracujących.
Celem marcowej wizyty było poznanie kontekstu działania oraz przykładowych usług świadczonych przez Y-Saatio w nurcie filozofii Najpierw mieszkanie w Helsinkach. Przedstawicielki FNMP odwiedziły cztery instytucje w ich siedzibach (No Fixed Abode, Dom Vainola w Espoo, Dom Alvila w Helsinkach, Zespół AWŚ w Szpitalu Aurora w Helsinkach) oraz wysłuchały dwóch prezentacji w siedzibie Y-Saatio (Fundacja Y-Saatio, Projekt NEA), a także spotkały się z Prezydentem Y-Saatio Juhą Kaakinenem. Opiekunką wizyty była Taina Hytonen.
A to jest widok z Jej biura w jeden ze słonecznych dni w trakcie wizyty:
Fundacja to działająca nie dla zysku instytucja zapewniająca mieszkania (ang. housing provider) ufundowana w 1985 roku przez samorządy wszystkich dużych fińskich miast (5) oraz Fiński Kościół Ewangelicko-Luterański, Fiński Czerwony Krzyż, Fińskie Stowarzyszenie Zdrowia Psychicznego, Stowarzyszenie Lokalnych i Regionalnych Samorządów, Konfederację Fińskich Firm Budowlanych RT oraz Fiński Związek Zawodowy Pracowników Budowlanych.
Fundacja kupuje i buduje dostępne finansowo mieszkania pod wynajem. W styczniu 2020 roku zasób mieszkaniowy składał się w sumie z 17 429 mieszkań o różnej formule własności:
| 10 581 | mieszkań w budynkach spółki M2 |
| 5464 | mieszkań w firmach mieszkaniowych należących do Y-Saatio (housing companies) |
| 926 | mieszkań w budynkach ze wsparciem „on site” (supported housing facilities) |
| 297 | mieszkań w innych firmach mieszkaniowych |
| 86 | mieszkań w ramach współwłasności |
| 75 | mieszkań w małych jedno lub dwurodzinnych domach |
M2 to spółka córka Y-Saatio budująca i wynajmująca mieszkania w 30 miastach w całym kraju w oparciu o rządowy program budownictwa mieszkań subsydiowanych ARA. ARA to Rządowe Centrum Finansowania Mieszkalnictwa promujące mieszkalnictwo społeczne na wynajem. W niektórych osiedlach/blokach część mieszkań jest przeznaczana na mieszkania wspierane, inne osiedla są przeznaczone dla grup ludzi o szczególnych potrzebach, jednak zawsze przestrzegana jest zasada miksu społecznego. Z doświadczeń Fundacji wynika, że takie podejście sprawdza się najlepiej – zabezpiecza potrzeby wszystkich zainteresowanych stron: gospodarstw domowych o dochodach nie pozwalających na kupno mieszkania na własność (70% mieszkań jest we własności prywatnej) oraz ludzi którzy oprócz tego posiadają inne potrzeby wynikające z ich stanu zdrowia.
Obecnie Y-Saatio zatrudnia ponad 150 pracowników i współpracuje z wieloma partnerami lokalnymi: samorządami, stowarzyszeniami mieszkaniowymi, organizacjami pozarządowymi, instytucjami pomocy społecznej i kościołami. Współpraca może wyglądać tak jak np. w Espoo: Fundacja zbudowała budynek na gruncie wniesionym przez samorząd (w miejscu tradycyjnego schroniska dla osób bezdomnych) i wynajęła go samorządowi lokalnemu Espoo. Samorząd na podstawie przetargu zakontraktował usługi wspierające u organizacji pozarządowej Armii Zbawienia, a system pomocy społecznej na podstawie ustalonych kryteriów zajmuje się rekrutacją. W ten sposób prowadzony jest dom Vainola.
Więcej na: https://ysaatio.fi/en/y-foundation
No Fixed Abode to organizacja, której misją i celem jest minimalizowanie bezdomności oraz polepszanie jakości usług dla osób doświadczających bezdomności. Organizacja jest neutralna światopoglądowo i politycznie, nie jest połączona z żadną partią ani religią. Pracownicy i wolontariusze organizacji wspólnie z osobami korzystającymi z usług NGO pracują na rzecz znalezienia najlepszego rozwiązania, rodzaju mieszkania dopasowanego do potrzeb i możliwości każdej osoby.
Wierzą, że każdemu należy zapewnić przyzwoite miejsce do mieszkania w sensownym czasie.
W momencie powołania 30 lat temu, była to organizacja „homeless people for homeless people”, o ludziach korzystających z usług wsparcia mówiło się „members” not „clients” i tak pozostało. Dziś jest to organizacja zatrudniająca 40 osób, z czego 25% stanowią osoby z doświadczeniem bezdomności.
Zasadą, która determinuje wybór ekspertów przez doświadczenie do pracy z osobami potrzebującymi pomocy jest „whoever is willing and able” – „ten, kto chce i czuje się na siłach”. Z pracy tej można zrezygnować w dowolnym momencie, kiedy któryś z powyższych warunków nie jest spełniony.
Bardzo ważne: osoby, które decydują się na pracę w charakterze eksperta przez doświadczenie przechodzą gruntowne i intensywne szkolenie w zakresie tego, jak używać i dzielić się swoim doświadczeniem, aby służyło ono obydwu stronom. Obydwie osoby, z którymi rozmawiałyśmy, cenią bardzo to szkolenie i uważają za niezbędne do pracy.
Wszystkie osoby pracujące z osobami doświadczającymi bezdomności objęte są superwizją grupową prowadzoną przez superwizora spoza organizacji oraz indywidualną w zależności od potrzeb. Dwoje ekspertów, z którymi rozmawiałyśmy łączyło duże nadzieje z rozpoczynającą się właśnie superwizją indywidualną.
O Fundacji i swojej pracy opowiadali nam o tym Sanna – założycielka Fundacji oraz Riikka i Mikko – pracownicy Fundacji. Na koniec spotkania Sanna zrobiła nam zdjęcie, które później umieściła na profilu Vva ry na FB.
Obecnie No Fixed Abode prowadzi działania związane z budowaniem świadomości (media, social media), otwartą kawiarnię w centrum Helsinek (low-treshold), dwa zespoły dwuosobowe pracujące z ludźmi doświadczającymi bezdomności przebywającymi czasowo w miejscach niemieszkalnych (tworzonych przez ekspertów przez doświadczenie oraz pielęgniarki/pielęgniarzy) oraz zapewnia wsparcie w trzech programach Najpierw Mieszkanie dla: 15 osób przebywających w mieszkaniach rozproszonych, 28 osób mieszkających w „housing units” w jednym budynku i 68 osób mieszkających w „housing units” w innym budynku.
W pracy z osobami doświadczającymi bezdomności, w tej organizacji, jak zresztą we wszystkich, które udało nam się odwiedzić, najważniejszą praktykowaną zasadą jest dobro uczestnika oraz dobrowolność w przyjmowaniu pomocy i rozwiązań. W związku z tym, czasami, w najtrudniejszych przypadkach, etap nawiązywania relacji i budowania zaufania do przedstawiciela organizacji trwa nawet do 6 miesięcy, a najbardziej pożądaną cechą jest cierpliwość, niepoddawanie się i podążanie za potrzebującym.
O Fundacji i swojej pracy opowiadali nam o tym Sanna – założycielka Fundacji oraz Riikka i Mikko – pracownicy Fundacji. Na koniec spotkania Sanna zrobiła nam zdjęcie, które później umieściła na profilu Vva ry na FB.
Więcej na: https://vvary.fi/in-english/
Vainola to budynek zapewniający mieszkania ze wsparciem „on site”. Usługi wspierające (zatrudnienie pracowników) zapewnia Armia Zbawienia w ramach umowy z urzędem miasta Espoo. Budynek został zbudowany sześć lat temu przez Y-Saatio, i wydzierżawiony miastu Espoo. Wszelkie zasiłki o pomoc społeczną zapewniają instytucje miejskie w ramach standardowego systemu pomocy społecznej. Według mieszkańców, to, co powoduje, że ten system jest skuteczny to współpraca tych trzech podmiotów (miasto Espoo, Y-Fundation, Salvation Army).
W budynku znajdują się 33 mieszkania zamieszkane przez 35 osób, oraz przestrzeń wspólna w postaci: salonu – otwartej przestrzeni dziennej warsztatowej, ze stołami, TV i sofami, kuchnio-jadalni, pralni i siłowni. Budynek jest pięknie położony, na zalesionym terenie, z dostępem do jeziora. Większość mieszkań tzw. “housing units” ma powierzchnię ok. 35m2, i składa się z pokoju dziennego z aneksem kuchennym, łazienki, czasem dodatkowego pomieszczenia wykorzystywanego np. na oddzielną sypialnię dla gości. Mieszkanie, do którego zostałyśmy zaproszone ma również balkon.
Każdy mieszkaniec ma indywidualną umowę najmu gwarantowaną przez krajowe prawodawstwo, której rozwiązanie nie zależy od decyzji organizacji zapewniającej wsparcie w Vainola.
Na terenie budynku zawsze obecny jest pracownik lub pracownicy Armii Zbawienia. W nocy również są dyżury, zwykle nic się nie dzieje i rzadko ktoś korzysta z pomocy, ale dla mieszkańców to ważne, że mają możliwość zwrócenia się do kogoś w razie potrzeby. Mieszkańcy zastanawiają się obecnie czy możliwe jest przejęcie nocnych dyżurów przez niektórych z nich.
Pracownik wspierający jest ważny, ale jego rola nie jest pierwszoplanowa, nie zarządza, nie decyduje za nikogo, ale obserwuje i towarzyszy trzymając się w lekkim dystansie. Nie ma jednak wątpliwości, że jest dostępny. Nasza wieczorna wizyta, która zakończyła się dwugodzinną swobodną rozmową z mieszkańcami domu, zwiedzeniem prywatnego mieszkania i po budynku była możliwa tylko dlatego, że mieszkańcy sami nas zaprosili. Stało się to mimo wstępnej odmowy powodowanej, jak się później okazało zmęczeniem z powodu przyjmowania wizyt tego rodzaju dość często. Mimo naszego ewidentnego zainteresowania oraz dalekiej drogi, którą przebyłyśmy, żeby tam dotrzeć, pracownik w żadnej sposób nie namawiał mieszkańców do decyzji, nie wymuszał przyjęcia nas.
W przestrzeni wspólnej odbywają się spotkania towarzyskie, warsztaty, mieszkańcy wykonują drobne prace, najczęściej manualne (odblaski, drewniane figurki), które są dla niektórych pierwszą pracą zarobkową).
W budynku odebrać można wrażenie istnienia społeczności. Mieszkańcy są dumni z jej międzynarodowego charakteru, uważają to za dużą wartość. W hallu jest tablica z 12 flagami reprezentującymi 12 narodowości mieszkańców.
Mieszkańcy są spokojni, mają świadomość swoich praw i obowiązków, traktują mieszkanie w Vainola jako dar, który otrzymali po latach przebywania na ulicy. U niektórych daje się wyczuć obawę przed ewentualną przeprowadzką do samodzielnego mieszkania, głównie z powodu niepewności, czy sami sobie poradzą.
Vainola działa od 6 lat, w tym czasie 40 osób przeprowadziło się do samodzielnych mieszkań. Jest to interpretowane jako „dobra statystyka”. Jednocześnie bardzo ważny dla mieszkańców jest fakt, że to oni sami decydują o tym czy/kiedy są gotowi na przeprowadzkę.
Więcej na: https://www.pelastusarmeija.fi/paikkakunnat/espoo/asumispalvelu
Alvila Koti to program mieszkań z intensywnym wsparciem dla osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego prowadzony przez Stowarzyszenie Alvila na zlecenie miejskiego samorządu. Program jest realizowany w trzypiętrowym budynku położonym w pobliżu byłego szpitala psychiatrycznego, który został zamknięty w ramach deinstytucjonalizacji przeprowadzonej w Finlandii w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Po wprowadzeniu reformy przez jakiś czas nie było wiadomo, gdzie podziali się pacjenci. W 1984 roku w szpitalach było ich 16500, obecnie 6000.
Stowarzyszenie Alvila zostało założone w 1993 roku przez matkę byłego pacjenta. Jej celem było stworzenie pełnego ciepła i dającego poczucie bezpieczeństwa domu do osób w kryzysie psychicznym, zwłaszcza ze schizofrenią. Pierwszy dom został otwarty w 1994 r. Mieszkańcy mieli do dyspozycji pokoje o powierzchni od 8-10 m2 z łazienkami i kuchniami w przestrzeni wspólnej. Szybko okazało się, że wsparcie świadczone poza szpitalem, dla ludzi którzy nie są pacjentami tylko mieszkańcami posiadającymi warunki do niezależnego życia z dostępem do wsparcia medycznego i socjalnego owocuje zmniejszeniem hospitalizacji i zmniejszeniem kosztów wsparcia.
W Domu Alvila jest 21 mieszkań („housing units”) o powierzchni do 42m2. W każdym mieszkaniu jest salon z aneksem kuchennym, sypialnia oraz łazienka. Do mieszkań przypisane są piwniczki w podziemiach. Mieszkania wynajmują tu 23 osoby (dwie pary). Umowa najmu jest gwarantowana przez fińskie prawo, organizacja prowadząca nie może jej samowolnie rozwiązać z powodów innych niż stricte mieszkaniowe (czynsz i rachunki, decyzja lokatora). Parter bloku to przestrzeń wspólna z przestronnym salonem, jadalnią, kuchnią, pralnią, siłownią oraz gabinetami pracowników: lekarskim, zabiegowym, biurowym i terapeutycznym.
Mieszkańcy to osoby w różnym wieku z różnymi doświadczeniami. Jedna osoba przez wiele lat mieszkała na ulicy, wszyscy doświadczyli kryzysu psychicznego. Do Alvila zostali skierowani bezpośrednio ze szpitali psychiatrycznych, z innych placówek Stowarzyszenia lub przez służby wspierające ich wcześniej w prywatnych domach. O mieszkańcach mówi się, że są „lucky ones” czyli szczęściarzami, ponieważ wiele osób czeka na miejsce. Średni czas pobytu to półtora roku.
Personel placówki pracuje wg zasad samostanowienia i zdrowienia mieszkańców czyli polepszenia jakości życia w każdej sferze. Co pół roku opracowują „plany zdrowienia”. Personel nikogo do niczego nie zmusza np. pod sankcją usunięcia z placówki, odebrania przywilejów. Mimo tego, że w chwili naszej wizyty, zdaniem personelu trzy osoby były gotowe do opuszczenia domu, a kolejka oczekujących na miejsce liczna, oczekiwano na samodzielną decyzję mieszkańców o wyprowadzce. Pracownicy nie mogą bez pozwolenia mieszkańca wejść do lokalu. Proponują różne możliwości spędzania czasu wolnego np. wspólne gotowanie, bingo, robótki na drutach (prowadzone przez mieszkankę), wyjścia na basen wychodząc z założenia, że każdy ma coś do zaproponowania wspólnocie.
Ograniczenia samostanowienia dotyczą spraw medycznych. Osoba w psychozie może być poddana czterodniowej obserwacji na podstawie decyzji dwóch lekarzy. Paszporty kilku osób są przechowywane w sejfie, ponieważ zdarzyło się, że osoby te wyjechały daleko za granicę i naraziły się na poważny kryzys, ponieważ były pozbawione wsparcia w przyjmowaniu leków. Zdarza się, że mieszkańcy wracają w słabym stanie z odwiedzin u bliskich, którzy w mniejszym stopniu wspierają ich w przyjmowaniu leków. W Alvila mieszkańcy samodzielnie przygotowują pudełka z lekami na dany tydzień i oddają personelowi do sprawdzenia. Pudełka przechowywane są w pokoju personelu. Jeśli ktoś nie bierze leków, zostaje to odnotowane w systemie gromadzenia informacji i przekazane do wiadomości lekarzowi prowadzącemu. Zdarza się to bardzo rzadko.
Personel to 11 osób: dwie pielęgniarki/pielęgniarze psychiatryczni (registered nurse), siedmioro opiekunek/opiekunów psychiatrycznych (practical nurse), oraz socjolog specjalista nauk społecznych i Kierownik domu. Przez dwie godziny w tygodniu dyżuruje psychiatra. Personel jest dostępny 24/7, pracuje w systemie zmianowym, rano jest dwoje lub troje pracowników, wieczorem jeden lub dwoje. Posiłki są przyrządzane przez personel i codziennie serwowane dla chętnych (5 mieszkańców je w pokojach): śniadanie, lunch, podwieczorek i kolacja „na słono”.
Mieszkańcy dysponują swoimi świadczeniami w wysokości ok. €270 miesięcznie. Pobyt w mieszkaniu, leki i jedzenie jest zapewniane przez placówkę. Zatrudnienie personelu jest opłacane ze środków samorządu. Budynek został wyremontowany ze środków Y-Saatio oraz dotacji rządu centralnego.
Podczas naszej dwugodzinnej wizyty w placówce w Domu Alvila pojawiali się mieszkańcy, zagadywali pracowników, zagadywali nas w naszym języku lub po angielsku, opowiadali o podróżach, zapraszali do swoich mieszkań. Wyglądali na ludzi czujących się bezpiecznie, u siebie, w domu. Zdaniem personelu miarą sukcesu programu jest to, że mieszkańcy krok po kroku radzą sobie w codziennym życiu, podejmują dodatkowe aktywności, dwoje mieszkańców podróżuje, rzadziej występują epizody psychotyczne i konieczność hospitalizacji. Wielki szpital obok należy do miasta, jest w całości wynajmowany artystom na pracownie.
Więcej na: http://www.alvi.fi/alvi-association/
Szpital Aurora to miejski szpital psychiatryczny w Helsinkach ufundowany na początku XX wieku, zlokalizowany w kilkunastu historycznych budynkach w parku niedaleko centrum miasta. Zespół Asertywnego Wsparcia Środowiskowego to jeden z siedmiu zespołów pracujących w środowisku czyli poza szpitalem, w miejscu przebywania pacjentów. Ten zespół jest bardziej specjalistyczny i zapewnia bardziej kompleksową pomoc niż pozostałych sześć mobilnych jednostek działających podobnie do polskich zespołów leczenia środowiskowego.
Pacjentami zespołu są osoby z nawracającymi psychozami, w których leczeniu nie sprawdziły się inne usługi zdrowia psychicznego m.in. grupy wsparcia, tradycyjne zespoły środowiskowe, poradnie zdrowia, szpitale. To pacjenci, którzy nie chcą przyjmować leków, nadużywają substancji, są mobilni, ukrywają się, cierpią na choroby somatyczne i wypierają fakt posiadania choroby psychicznej oraz potrzebę leczenia.
Obecnie zespół pracuje z 133 pacjentami (59% to mężczyźni). Dwie trzecie pacjentów mieszka samodzielnie w mieszkaniach prywatnych, 30% w mieszkaniach wspieranych dla osób z doświadczeniem kryzysu psychicznego, w tym z uzależnieniami oraz bezdomności. 6% to osoby doświadczające bezdomności sensu stricto, mieszkające w przestrzeni publicznej i w miejscach niemieszkalnych. 72% pacjentów przyjmuje leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki), 53% to osoby przyjmujące teraz lub kiedyś substancje uzależniające (alkohol, narkotyki).
Zespół odpowiada za zapewnienie pełnej opieki psychiatrycznej, w tym diagnozę i leczenie zaburzeń psychicznych. Każdym pacjentem opiekują się dwie pielęgniarki psychiatryczne. Spotkania odbywają się w miejscu przebywania pacjentów m.in. na oddziałach szpitalnych, w poradniach zdrowia, wspieranych mieszkaniach oraz w miejscach niemieszkalnych. Długość i częstotliwość spotkań i trwanie samego leczenia są nieograniczone. Zespół współpracuje z instytucjami zapewniającymi pomoc społeczną, wsparcie mieszkaniowe i leczenie somatyczne. Dysponuje też jednym łóżkiem w szpitalu Aurora. Wsparcie zawsze jest dostosowane do aktualnej sytuacji pacjenta.
Główne problemy związane z utrzymywaniem się w mieszkaniu, z którymi mierzą się pacjenci to: nierozumienie konieczności płacenia rachunków w określonej wysokości; wydawanie posiadanych pieniędzy na cele niezwiązane z mieszkaniem i zdrowiem; niezrozumienie i nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa, nieutrzymywanie porządku, zbieractwo, palenie papierosów wewnątrz budynku, funkcjonowanie bez podstawowych mebli np. łóżka, szafy i stołu; zakłócanie spokoju sąsiadom oraz nieprzestrzeganie reguł życia zbiorowego w przypadku osób mieszkających w instytucjach (np. pożyczanie pieniędzy od współmieszkańców, łamanie abstynencji).
Pacjenci utrzymują się zazwyczaj ze świadczeń w wysokości od ok. €40 do €60 tygodniowo. To kwoty pozwalające na kupowanie jedzenia, ale jeśli są przeznaczane również na papierosy i inne substancje to opłacenie rachunków staje się kłopotliwe. Podjęcie i utrzymanie stałego zatrudnienia jest w tej grupie bardzo rzadkie, nawet w warunkach zatrudnienia wspieranego.
Przyjęcie wsparcia od Zespołu jest dobrowolne i zależy od decyzji pacjenta na każdym etapie współpracy. Kluczem jest zbudowanie relacji zaufania, co wymaga otwartości i kreatywności od pracownika, nie poddawania się, nie skreślania pacjenta, angażowania w różne działania np. wspólne oglądanie filmów, zjedzenie posiłku oraz autentycznego zainteresowania i dbałości o dobro pacjenta z poszanowaniem jego prawa do samostanowienia.
Zespół AWŚ w Aurorze składa się z dziewiętnaściorga pracowników. Zawsze dyżuruje dwóch psychiatrów, oprócz tego zatrudnionych jest 10 pielęgniarek/pielęgniarzy psychiatrycznych (registered nurse), 4 opiekunki/opiekunowie psychiatryczni (practical nurse), pracownik socjalny, terapeuta zajęciowy oraz psycholog. Pracują na dwie zmiany (od 7.30 do 21.00) a poza tymi godzinami zapewniają wsparcie telefoniczne 24/7/365 dni w roku. Pracownicy spotykają się na codziennych spotkaniach bieżących, raz w tygodniu odbywa się dwugodzinne spotkanie całego zespołu, wszyscy korzystają z zewnętrznej superwizji.
Pracownik Zespołu przeanalizował dane dotyczące hospitalizacji 79 pacjentów. U 69 pacjentów liczba dni w szpitalach spadła średnio o 81%, 31 pacjentów uniknęło hospitalizacji. Reszta wyników badań nie jest szeroko publikowana. Są tak dobre, że Zespół obawia się przeciążenia z powodu nowych skierowań. Instytucje udzielające wsparcia osobom doświadczającym bezdomności i kryzysu psychicznego uważają, że w mieście potrzeba kilka zespołów pracujących w taki sposób.
W 2018 r. managerowie i pracownicy Y-Saatio zaaobserowali, że choć ogólna liczba osób doświadczających bezdomności zaczęła spadać, to wskaźniki ilościowe dotyczące kobiet rosły. Część przyczyn była znana: usługi mieszkaniowe były raczej dostosowane do potrzeb samotnych mężczyzn, kobiety częściej poszukiwały schronienia u członków rodzin i przyjaciół, jako ofiary przemocy często winiły siebie za swoją sytuację i wstydziły się szukać wsparcia, obawiały się utraty opieki nad dziećmi.
Y-Saatio postanowiła przyjrzeć się głębiej temu zjawisku realizując projekt NEA nastawiony na głębsze zrozumienie problemu i wypracowanie usług, dzięki którym skala bezdomności wśród kobiet się zmniejszy. W trzyletni projekt zaangażowanych jest 8 organizacji partnerskich w 3 miastach.
Ważną zasadą projektu jest ko-kreacja czyli proces, w którym przyjmuje się, że dobra usługa to usługa współtworzona w ramach dzielenia się doświadczeniami przez wszystkie zaangażowane „strony”. Osoby doświadczające problemu nie tylko uczestniczą czy konsultują ale mają taki sam wpływ na kreowanie form i zasad pomocy jak i usługodawcy, wśród których także nie ma tych „wiedzących lepiej”.
W projekcie prowadzone są pilotaże uwzględniające zasady ko-kreacji, czyli włączające kobiety korzystające z istniejących usług do procesu ich kształtowania w kilku społecznościach lokalnych z udziałem samorządów i usługodawców, otwarto dzienne centrum dla kobiet, prowadzone są szkolenia dla usługodawców o sytuacji i potrzebach kobiet doświadczających bezdomności oraz badania (zgromadzono 121 kwestionariuszy od kobiet korzystających z pomocy różnych instytucji).
Więcej na: https://ysaatio.fi/en/nea-securing-housing-for-women
Projekt realizowany przez lidera Fundację Ius Medicinae oraz partnerów Kamiliańską Misję Pomocy Społecznej i Armię Zbawienia w Islandii w Programie Obywatele dla Demokracji finansowanym ze środków EOG
