Zapraszamy na najpierwmieszkanie.org.pl. To portal poświęcony wartościom, systemom i programom Najpierw Mieszkanie. Portal Najpierw Mieszkanie jest prowadzony przez Fundację Najpierw Mieszkanie Polska przez osoby, które stworzyły i prowadziły stronę czynajpierwmieszkanie.pl., która niniejszym staje się stroną archiwalną. Dziękujemy, że byliście z nami tutaj i czekamy na Was w nowym miejscu!
Po raz drugi z inicjatywy HFHR spotkali się interesariusze bezdomności aby przy okrągłym stole porozmawiać o sytuacji ludzi doświadczających skrajnego wykluczenia.
Otwarta kilkugodzinna dyskusja zmuszała uczestników do nazwania głównych barier w rozwiązaniu problemu w Polsce. Znalazły się wśród nich przede wszystkim brak mieszkań oraz brak pieniędzy na ich zbudowanie. Wymieniono kilka grup ludzi szczególnie dotkniętych tą sytuacją: lokatorzy na skraju eksmisji oraz ludzie w sytuacji bezdomności od lat krążący między różnego rodzaju placówkami „dla bezdomnych” nie znajdując rozwiązania swojej trudnej sytuacji mieszkaniowej.
Czy brak mieszkania jest kwestią praw człowieka? Prawo do mieszkania jest zaliczane do tzw. trzeciej generacji praw zwanych socjalnymi. Czy wieloletnie mieszkanie “na ulicy” jest naruszeniem ludzkiej godności? Fundamentalnych praw człowieka? Interesariusze zdają się wciąż poszukiwać odpowiedzi.
Ważną barierą spośród nazwanych jest brak przekonania nas wszystkich do potrzeby zrobienia czegokolwiek w odpowiedzi na sytuację ludzi, którzy latami mieszkają na ulicy, w altankach śmietnikowych, na opuszczonych działkach od czasu do czasu pomieszkując w placówkach. Jako społeczeństwo, opinia publiczna jesteśmy wciąż nastawieni na inne problemy np. stan infrastruktury, miejsca w przedszkolach i szkołach, wiek emerytalny. Kwestia skrajnego wykluczenia „mieszkaniowego” wydaje się nas nie rozpalać. Paradoksalnie, zdaniem Sama Tsemberisa twórcy programu „Najpierw mieszkanie”, ten brak wrażliwości uderza w nas samych:
„Za bezdomność płacimy cenę. Ignorowanie bezdomności kosztuje nie tylko ludzi, którzy są wciąż w sytuacji bezdomności na ulicy, ale również nas. Aby przejść do porządku dziennego nad uczuciami osoby bezdomnej spotykanej na ulicy, musimy wyłączyć jakąś część siebie żeby móc tolerować ból, obok którego przechodzimy mimo. W ten sposób wszyscy dzielimy cierpienie, którego nie można ukoić.”
Z punktu widzenia programów „Najpierw Mieszkanie” adresowanych do osób długotrwale bezdomnych z podwójnym rozpoznaniem zaburzeń psychicznych do specyficznych barier – oprócz braku mieszkań i małego zainteresowania społecznego – należą:
Brak definicji bezdomności chronicznej: stosowane definicje zarówno ustawowa z Ustawy o pomocy społecznej jak i wynegocjowana przez organizacje pozarządowe w ramach projektu systemowego „Standardy w pomocy. Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności” nie wyróżniają bezdomności chronicznej. Dla przykładu definicja stosowana w USA określa bezdomność chroniczną jako doświadczanie bezdomności przez co najmniej rok lub doświadczenie co najmniej czterech epizodów bezdomności podczas ostatnich trzech lat i posiadanie niepełnosprawności. Według danych HUD w 2014 roku 15% osób bezdomnych spełniało tę definicję. Według dostępnych danych w polskich placówkach dla osób bezdomnych znajdują się ludzie doświadczający bezdomności od czasu znacznie dłuższego niż określono w definicji amerykańskiej. Nikomu nie jest jednak znana ich liczba ani indywidualna „ścieżka” – prawdopodobnie większość z nich przebywa po kolei w różnych placówkach, które nie wymieniają między sobą danych. W ogólnopolskim badaniu liczenia osób bezdomnych przeprowadzonym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w 2013 roku, 43% spośród blisko trzydziestu tysięcy policzonych osób zadeklarowało długość bezdomności przekraczającą pięć lat.
Brak rzetelnych danych dotyczących skali i podstawowych cech zjawiska bezdomności w Polsce. O tej barierze pisały wielokrotnie organizacje pozarządowe min. Kamiliańska Misja Pomocy Społecznej w stanowisku z listopada 2013 o określaniu skali bezdomności w Polsce. Warto jednak zauważyć, że możliwość zniesienia tej bariery jest w rękach sieci organizacji pozarządowych świadczących zdecydowaną większość usług w tym obszarze. Posiadają one rejestry usługobiorców, których agregacja mogłaby zaowocować unikalnymi i inaczej nieosiągalnymi danymi o realnej skali i podstawowych cechach ludzi korzystających z pomocy z tytułu bezdomności. Metodologię takiej agregacji przetestowano w projektach Pracowni Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” prowadzonych w latach 2010-2011 pod nazwą „Wolskiego pilotażu”. Metodologia gwarantuje zachowanie anonimowości usługobiorców, czego potrzebę podkreślały niektóre organizacje min. Wspólnota “Chleb Życia”, zapewniając jednocześnie dane o populacji jako takiej, niezbędne dla planowania polityki społecznej wobec zjawiska w skali makro.
Kolejną barierą, której opis wymaga rozwinięcia jest kolizja zasad tradycyjnej pracy socjalnej opartej o kontrakt pełen zobowiązań i nagród z zasadami „Najpierw mieszkanie” w szczególności samostanowienia, redukcji szkód czy oddzielenia mieszkania od wsparcia.
Spotkanie odbyło się 8 maja 2015 roku i uczestniczyli w nim interesariusze reprezentujący Rzecznika Praw Obywatelskich, Najwyższą Izbę Kontroli, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Biuro Polityki Lokalowej m.st. Warszawa, Biuro Pomocy i Projektów Społecznych m.st. Warszawa, Komisję Praw Człowieka, Instytut Polityki Społecznej UW, Kancelarię Sprawiedliwości Społecznej, Stowarzyszenie MONAR, Habitat for Humanity Polska, Kamiliańską Misję Pomocy Społecznej oraz Fundację Ius Medicinae.
Notatka z pierwszego spotkania Okrągłego Stołu
Projekt realizowany przez lidera Fundację Ius Medicinae oraz partnerów Kamiliańską Misję Pomocy Społecznej i Armię Zbawienia w Islandii w Programie Obywatele dla Demokracji finansowanym ze środków EOG
